Tarczyca – jak o nią zadbać

Tarczyca to niewielki, ważący najwyżej 30 g, gruczoł wydzielania wewnętrznego. Spełnia jednak niezwykle ważną rolę w pracy całego organizmu. Hormony, które produkuje, są niezbędne do życia – regulują metabolizm, warunkują rozwój układu nerwowego i wzmacniają kości. Ich niedobór powoduje, że słabniemy i tyjemy, a nadmiar prowadzi do nadmiernej aktywności i chudnięcia. Co możemy zrobić, aby tarczyca działała prawidłowo?

Tarczyca zbudowana jest z dwóch płatów i położona jest przed krtanią, bezpośrednio pod skórą u nasady szyi. Jest to bardzo aktywny gruczoł i ze wszystkich najbardziej unaczyniony. Wydziela trzy hormony tyroksynę (FT4), trójjodotyroninę (FT3) i kalcytoninę. Tyroksyna i trójjodotyronina odpowiadają za utrzymywanie podstawowej przemiany materii na odpowiednim poziomie – zwiększają zużycie tlenu, zwiększają stężenie glukozy we krwi, stymulują tworzenie białek, a także zwiększają spalanie tłuszczów. Kalcytonina natomiast bierze udział w regulowaniu poziomu wapnia w organizmie. Czynność gruczołu tarczowego kontrolowana jest przez skomplikowany system regulacyjny, w skład którego wchodzą hormony podwzgórza (TRH), przysadki (TSH) i własne hormony tarczycowe (FT3 i FT4).

Zaburzenia pracy tarczycy mogą prowadzić do jej niedoczynności lub nadczynności, a zaczynają się wtedy, gdy tarczyca wytwarza za małą lub za dużą dawkę hormonów. Coraz częściej też rozpoznawane są choroby tarczycy o podłożu autoimmunologicznym. Wynikają one z niewłaściwego działania układu odpornościowego, który wytwarza przeciwciała przeciwko komórkom gruczołu. Jest to choroba Hashimoto, przebiegająca z niedoczynnością gruczołu tarczowego oraz choroba Gravesa-Basedowa, powodująca nadczynność gruczołu i wytrzeszcz oczu. Problemy z tarczycą dotyczą obecnie kilkanaście procent Polaków, a większość z nich to kobiety.

Jak zatroszczyć się o tarczycę?

1. Zadbaj o właściwą podaż jodu

Do produkcji hormonów tarczyca potrzebuje jodu. Zapotrzebowanie tarczycy na jod jest duże. Jeżeli go brakuje dochodzi do powiększenia gruczołu tarczowego i powstania tzw. wola. Powstanie wola może powodować uczucie ucisku na szyi i trudności w połykaniu. Dlatego należy zapobiegać niedoborowi jodu, używając do solenia potraw jodowanej soli kuchennej. Wprowadzenie jodowania soli na skalę przemysłową okazało się słuszną profilaktyką i spowodowało dużą poprawę na skalę całego polskiego społeczeństwa jeśli chodzi o zapadalność na wole endemiczne. Oprócz produktów solonych jodowaną solą dobrym źródłem jodu są również algi morskie.

2. Zadbaj o właściwą podaż selenu i magnezu

Oprócz jodu ważny dla tarczycy jest również selen. Jest on potrzebny do przyswajania jodu oraz do procesów przemian hormonów tarczycy. Dobrym źródłem selenu w diecie jest kukurydza, orzechy brazylijskie, pełnoziarniste produkty zbożowe, cebula, czosnek oraz pestki dyni. Obok selenu w procesach przyswajania jodu ważną rolę odgrywa również magnez. Dobre źródła magnezu to produkty pochodzenia roślinnego, pełnoziarniste produkty zbożowe kasza gryczana, ryż brązowy, płatki owsiane, kasza jęczmienna, chleb żytni, chleb graham, płatki kukurydziane, orzechy laskowe, pistacjowe i migdały, owoce takie jak banany, jabłka i pomarańcze, nasiona roślin strączkowych, natka pietruszki, brokuły, fasolka szparagowa, marchew, sałata, a także pestki dyni i słonecznika.

3. Zadbaj o właściwą podaż witamin

Dla prawidłowego funkcjonowania tarczycy niezbędne są również witaminy z grupy B w szczególności witamina B2, B3, B6 oraz witamina C, D3 i E. Aby zadbać o właściwą podaż witamin z grupy B trzeba spożywać pełnoziarniste produkty zbożowe, różnego rodzaju nasiona i pestki oraz nasiona roślin strączkowych. Aby zadbać o właściwą podaż witaminy C i E należy spożywać duże ilości warzyw i owoców oraz oleje roślinne. Jeśli chodzi o witaminę D3 najlepiej najpierw przeprowadzić badanie krwi, aby określić jej poziom, a następnie wprowadzić odpowiednią suplementację w przypadku jej niedoboru.

4. Unikaj przetworzonej żywności i używek

Biały cukier, słodycze oraz produkty z białej mąki są produktami niedoborowymi. Należy ich unikać w diecie, aby nie powodować zmian degeneracyjnych w organizmie. Tarczyca jest szczególnie wrażliwa na niedobory makro- i mikroelementów, dlatego spożywanie żywności rafinowanej, oczyszczonej z witalnych elementów odżywczych jest bardzo szkodliwe dla tego narządu. Trzeba zawsze sięgać po produkty naturalne i jak najmniej przetworzone. Dużą szkodliwością dla tarczycy są również używki. Alkohol jest toksyną komórkową, powoduje uszkodzenia narządowe i niszczy komórki. Jego stosowanie jest niebezpieczne dla gruczołu tarczowego. Tytoń i napoje zawierające kofeinę wpływają negatywnie na działanie hormonów tarczowych. Najlepiej całkowicie je wyeliminować.

5. Śpij 7–8 godzin na dobę

Organizm musi odpocząć, aby właściwie funkcjonować. Działanie hormonów jest ściśle powiązane z rytmem dobowym snu i czuwania. Podobnie metabolizm, którym steruje tarczyca zmienia się w ciągu doby i jest uwarunkowany poziomem aktywności. Brak odpowiedniego czasu na sen i wypoczynek nadmiernie stymuluje tarczycę i powoduje jej przeciążenie, a to może doprowadzić do jej uszkodzenia i zaburzeń funkcjonowania.

6. Unikaj produktów chemicznych

Chemikalia zawierające chlor są szkodliwe dla tarczycy. Warto stosować bardziej przyjazne środki czystości, np. wyprodukowane w oparciu o technologię EM czyli z zastosowaniem efektywnych mikroorganizmów. Dobrze jest też stosować naturalne kosmetyki, aby nie narażać organizmu na obciążenie substancjami, które szkodzą delikatnej równowadze hormonalnej.

7. Kontroluj stres

Stres ma duży udział w inicjowaniu zaburzeń hormonalnych. Kiedy utrzymuje się przez dłuższy czas, może doprowadzić do rozwoju procesów autoimmunologicznych, w tym rozwoju choroby Hashimoto lub Gravesa-Basedowa. Nauka udowodniła, że szczęśliwi żyją dłużej i nie chorują. Zadowolenie, pozytywne usposobienie, uczucie wdzięczności, radość i pokój wewnętrzny zabezpieczają przed wieloma chorobami o podłożu psychosomatycznym. Natomiast zaburzenia emocjonalne, takie jak poczucie bezsensu życia, bycia przegranym czy odrzuconym, świadomość niepowodzeń, przeświadczenie o swojej niegodziwości, brak poczucia własnej wartości – jeżeli trwają dość długo, mogą mieć udział w rozwoju procesów autoimmunologicznych. Zarówno profilaktyka, jak i leczenie w tego rodzaju problemach polega na kontrolowaniu emocji. Trzeba nauczyć się pozytywnie patrzeć na świat, wybaczać, mieć często uśmiech na twarzy, być wyrozumiałym, serdecznym i współczującym. W takich warunkach komórki układu odpornościowego zachowują zdrowie i reagują prawidłowo.

[the_ad id=”4052″]

Objawy Tarczycy

Niedoczynność:

• stałe uczucie zmęczenia i senność
• problemy z koncentracją i pamięcią
• osłabienie mięśniowe
• wypadanie włosów i łamliwe paznokcie
• bladość i suchość twarzy
• przewlekłe zaparcia
• zmienność nastrojów – częste przygnębienie, obojętność i skłonność do depresji
• nietolerancja zimna, uczucie chłodu nawet w ciepłych pomieszczeniach, zimne stopy i dłonie
• spadek odporności – efektem są częste przeziębienia i inne infekcje
• opuchnięcia i zasinienia pod oczami
• skłonność do nadwagi i otyłości

Nadczynność:

• podwyższone ciśnienie krwi
• uczucie szybkiego i nierównego bicia serca
• drżenia mięśniowe, uczucie gorąca i nadmierne pocenie się
• bezsenność
• biegunki
• nieuzasadniona nerwowość i niepokój
• nadwrażliwość na światło, pieczenie oczu, wytrzeszcz oczu
• utrata masy ciała przy wzmożonym apetycie

W przypadku zauważenia jakichkolwiek objawów niedoczynności czy nadczynności tarczycy warto skonsultować się z lekarzem i wykonać potrzebne badania.