Coraz rzadziej, ale ciągle jeszcze słyszymy sądy poddające w wątpliwość – czy dieta wegetariańska, a jeszcze bardziej wegańska, jest aby na pewno właściwa dla dzieci, a jej stosowanie nie wiąże się z ryzykiem niedoborów składników odżywczych? Wielu rodziców nie dowierza, że da się w Polsce wychować dzieci bez kotleta schabowego, a nawet bez mleka.
Dieta wegańska dobra również dla dzieci
Wątpliwości te zostały rozstrzygnięte niedawno w postaci wydanego ostatnio ważnego oświadczenia największej organizacji ds. Żywienia – Amerykańskiego Stowarzyszenia Dietetycznego i Dietetyków Kanady, jak również Amerykańskiej Akademii Pediatrów. Mówi ono, że prawidłowo zbilansowana dieta wegańska jest odpowiednia na wszystkich etapach rozwoju, także w dzieciństwie. Eksperci wyrażają opinię, że rozwój i wzrastanie dzieci wegetariańskich, w tym wegańskich, stosujących zbilansowaną dietę – jest prawidłowy. Przemawiają za tym wystarczające dowody naukowe. Specjaliści reprezentujący Amerykańską Akademię Żywienia i Dietetyki w oświadczeniu tym przyznali, że dieta wegetariańska jest nie tylko zdrowa, ale również może stanowić narzędzie do prewencyjnej walki z chorobami cywilizacyjnymi, m.in. nadciśnieniem, otyłością, cukrzycą typu 2 czy chorobą niedokrwienną serca.
O czym warto pamiętać?
Na dzieci na diecie wegetariańskiej, jak i zwyczajowo u nas stosowanej, czyhają pewne niebezpieczeństwa. Aby dostarczyć młodemu organizmowi wszystkich niezbędnych składników odżywczych, należy bezwzględnie unikać produktów przetworzonych, mocno słodzonych, wzbogaconych o składniki poprawiające smak, zapach czy wygląd. Na co szczególnie trzeba zwrócić uwagę w żywieniu wegetariańskich dzieci? Kluczowymi składnikami są: witamina B12, żelazo, cynk, wapń i kwasy omega-3. Konieczna jest również suplementacja witaminą D, gdyż w Polsce wszyscy mamy niedobory tej witaminy w okresie zimy, kiedy nie możemy syntetyzować jej w organizmie przy udziale promieni słonecznych. Niedobory mogą występować również latem, dlatego plan suplementacji warto ustalić z lekarzem na podstawie badania krwi.
Żelazo
Żelazo jest niezbędnym składnikiem mineralnym, który zapewnia prawidłowe funkcjonowanie wszystkich narządów w organizmie. W połączeniu z hemoglobiną transportuje tlen do każdej komórki organizmu, dzięki czemu wszystkie organy mogą sprawnie funkcjonować. Żelazo jest niezbędne także do budowania odporności dziecka.
Dobre źródła żelaza w produktach wege to: jajka, fasola, soczewica, orzechy, nasiona, płatki owsiane, fortyfikowane płatki śniadaniowe, melasa, płatki drożdżowe, zielone liście warzyw i suszone owoce.
Tłuszcze omega-3
Kwasy omega-3 wspomagają działanie układu krążenia oraz pracę serca. Pozytywnie działają na skórę, paznokcie oraz włosy. Zapobiegają miażdżycy i nadciśnieniu oraz wspomagają prawidłowy rozwój siatkówki oka. Dzięki swoim właściwościom pomagają łagodzić stany zapalne, podnoszą odporność i wspomagają regenerację organizmu po chorobie. Są również niezbędne dla prawidłowej pracy centralnego układu nerwowego i mózgu. Dieta bogata w kwasy omega-3 korzystnie wpływa na rozwój intelektualny, zwiększa zdolność zapamiętywania i koncentracji. Zwiększają one także poziom neuroprzekaźników – dopaminy i serotoniny, które działają pozytywnie na samopoczucie.
Na co szczególnie trzeba zwrócić uwagę w żywieniu wegetariańskich dzieci?
Kluczowymi składnikami są: witamina B12, żelazo, cynk, wapń i kwasy omega-3. Suplementacja kwasami omega-3 (głównie DHA) nie jest „przymusowa”, ale może wnieść wiele korzyści. Dzieciom karmionym mlekiem matki nie trzeba podawać dodatkowo tego składnika, pod warunkiem, że matka suplementuje go w dawce minimum 200 mg na dobę (przenika on do mleka). Pozostałym dzieciom (lub starszym, które spożywają już bardziej „dorosłe” posiłki) można podawać DHA w ilości 150–200 mg/dobę.
Dodatkowo w jadłospisie każdego dnia powinny znaleźć się: Roślinne źródła kwasów omega-3, takie jak olej lniany, nasiona chia, olej konopny czy siemię lniane, orzechy włoskie.
Witamina B12
Witamina B12 jest niezwykle ważna. Potrzebna jest do syntezy DNA, wpływa na metabolizm kości, bierze udział w syntezie hemoglobiny, jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego, a także wszystkich komórek w naszym ciele. W diecie wegańskiej należy suplementować również witaminę B12, której aktywna forma nie występuje w produktach pochodzenia roślinnego. W literaturze opisano przypadki niedoborów witaminy B12 wśród weganek w ciąży oraz wśród niemowląt i dzieci. Niedobory objawiają się u nich spowolnionym rozwojem nerwowo-mięśniowym, ogólnym spowolnionym rozwojem, mniejszym rozmiarem głowy, ospałością, drażliwością, drgawkami lub ruchami mimowolnymi. Dlatego należy zwrócić szczególną uwagę na suplementację tej witaminy przez matki weganki w okresie ciąży i karmienia, a po przejściu dziecka na pokarm stały wprowadzić suplementację również u dziecka.
Niniejszy artykuł pochodzi z kwartalnika Zdrowie z wyboru nr 65/2019
