LIPIDOGRAM – najnowsze normy

Tłuszcze (lipidy) przyjmujemy wraz z pożywieniem. Stanowią one jedno ze źródeł energii dla naszego organizmu, są nośnikami witamin, służą do budowy błon komórkowych czy syntezy niektórych hormonów. Spożyty tłuszcz, przy udziale kwasów żółciowych i enzymów trawiennych, podlega w przewodzie pokarmowym przemianie w maleńkie cząsteczki możliwe do wchłonięcia przez organizm.

W surowicy krwi tłuszcz wiąże się z cząsteczkami białka – powstają tzw. lipoproteiny. Zawartość lipidów we krwi możemy ocenić laboratoryjnie, określając tzw. lipidogram. Do przeprowadzenia oznaczenia potrzebna jest próbka krwi osoby badanej. Lipidogram obejmuje poziom cholesterolu ogólnego, LDL (lipoproteina o niskiej gęstości), HDL (lipoproteina o wysokiej gęstości) i trójglicerydów. Prawidłowy poziom choresterolu całkowitego we krwi według ustaleń WHO nie powinien przekraczać 180 mg/dl (Tabela 1).

Wielu lekarzy, szczególnie w Stanach Zjednoczonych, twierdzi jednak z całym przekonaniem, że poziom cholesterolu nie powinien przekraczać normy: 100 + wiek osoby badanej mg/dl i nie więcej jak 160 mg/dl. Na czym opierają oni swoje przekonanie? Otóż setki przeprowadzonych w ostatnich latach badań na temat cholesterolu i rozwoju miażdżycy wykazały, że w społeczeństwach, w których przeciętnie poziom cholesterolu waha się w granicach 70–140 mg/dl nieznana jest choroba miażdżycowa i nie spotykane są zawały i udary. Tam, gdzie cholesterol utrzymuje się na poziomie 140–180 mg/dl ryzyko miażdżycy, choć niewielkie, ale już występuje. Natomiast w społeczeństwach, w których cholesterol wynosi przeciętnie w granicach 180–300 i więcej, schorzenia o podłożu miażdżycowym, jak choroba wieńcowa, zawały, udary mózgu występują zawsze na skalę epidemiczną, tak jak w Polsce (Tabela 2).

Drugim obok cholesterolu niezależnym czynnikiem zawałów i udarów jest poziom trójglicerydów we krwi. Nazwa pochodzi stąd, że trzy cząsteczki kwasów tłuszczowych łączone są z jedną cząsteczką glicerolu i w tej formie transportowane są we krwi. Trójglicerydy powodują sklejanie i łamanie się czerwonych ciałek i płytek krwi. Poprzez to sprzyjają powstawaniu skrzepów wewnątrznaczyniowych, które mogą prowadzić do zupełnego zamknięcia już zwężonego naczynia krwionośnego. Zwężenie następuje na skutek odkładania się złogów miażdżycowych, a zupełne zamknięcie powoduje skrzep, powstaniu którego sprzyja wysoki poziom trójglicerydów. Istnieje też pogląd, że trójglicerydy sprzyjają odkładaniu się cholesterolu na ściankach naczynia. Prof. J. Scharffenberg z Uniwersytetu Loma Linda w Kalifornii uważa, że poziom trójglicerydów we krwi nie powinien przekraczać wartości 100mg/dl.