Niezwykły przewrót w medycynie dokonał się w 1990 roku, kiedy w renomowanym czasopiśmie medycznym „The Lancet” zostały opublikowane badania dr. Deana Ornisha dotyczące wpływu stylu życia na rozwój zmian miażdżycowych w naczyniach wieńcowych serca. Okazało się, że miażdżyca jest odwracalna.
Artykuł, który się ukazał zatytułowano: „Czy zmiany w stylu życia mogą spowodować regresję choroby wieńcowej?”. Dr D. Ornish po raz pierwszy wykazał, że zmiany miażdżycowe dotyczące naczyń wieńcowych są odwracalne bez zastosowania jakichkolwiek leków czy zabiegów operacyjnych. Do tej pory wierzono, że miażdżyca blokująca naczynia tętnicze nie może się cofnąć. Jedynym sposobem na jej usunięcie był chirurgiczny przeszczep naczyń, tzw. bajpasów, lub angioplastyka. Zalecenia dietetyczne stosowane do tamtej pory nie powodowały zatrzymania postępu choroby wieńcowej. Zakładały one redukcję spożycia cholesterolu do 300 mg i ograniczenie spożycia tłuszczu do 26% całkowitych kalorii na dobę.
Dr D. Ornish i jego współpracownicy założyli, że dieta bardziej restrykcyjna pod względem zawartości tłuszczu i cholesterolu może okazać się lecznicza. Ograniczyli spożycie cholesterolu do 5 mg na dobę oraz do 10% kalorii z tłuszczu. Była to dieta lactoovowegetariańska: bez produktów zwierzęcych, takich jak mięso, drób, ryby, z uwzględnieniem białka jaja kurzego i odtłuszczonego mleka lub jogurtu. Składała się głównie z produktów roślinnych, takich jak: warzywa, owoce, ziarna zbóż oraz niewielkiej ilości orzechów.
Oprócz zaleceń dietetycznych stosowany był program ćwiczeń fizycznych, kontroli stresu oraz zakaz palenia tytoniu. Badaniom zostali poddani pacjenci z zaawansowaną chorobą wieńcową serca, u których wykazano poważne zwężenia miażdżycowe w badaniach angiograficznych. Prawie wszyscy byli potencjalnymi kandydatami do operacji wszczepienia bajpasów.
Zostali oni w sposób losowy podzieleni na dwie grupy: eksperymentalną i kontrolną. W pierwszej zastosowano zalecenia dr. D. Ornisha, w drugiej – dotychczasowe zalecenia dietetyczne oraz leczenie farmakologiczne. Po roku przeprowadzono badania kontrolne, które okazały się zdumiewające. Zaszokowały one środowisko medyczne na całym świecie. U 82% pacjentów z grupy eksperymentalnej doszło do cofnięcia się zwężenia miażdżycowego naczyń wieńcowych od 2,2% do 5,3%! Przepływ krwi przez naczynia wieńcowe u poszczególnych pacjentów zwiększył się tym samym od 9% do 23%! Efekt był zależny od stopnia zwężenia naczyń przed przystąpieniem do eksperymentu, przy czym osoby z większym zwężeniem doświadczyły proporcjonalnie większej poprawy. Poza tym w grupie eksperymentalnej zaobserwowano zmniejszenie częstości napadów bólu wieńcowego o 91%, zmniejszenie czasu trwania bólu o 42% oraz zmniejszenie jego intensywności o 28% (tabela nr 2). Poziom cholesterolu ogólnego obniżył się średnio o 24%, a cholesterolu LDL aż o 37%! (tabela nr 1).
W grupie kontrolnej stan zdrowia obserwowanych osób uległ zdecydowanemu pogorszeniu. Stwierdzono pogłębienie zwężęnia światła naczyniowego średnio o 3%, wzrost częstości napadów bólowych aż o 165%! oraz wzrost czasu ich trwania (o 95%) i ich intensywności (o 39%) (tabela nr 2).
Badania dr. D. Ornisha wykazały, że chcąc wyleczyć serce z miażdżycy nie wystarczą zalecane do tej pory wskazania dietetyczne. Owszem, redukują one w pewnym stopniu ryzyko zawału, jednak proces miażdżycowy dalej postępuje i nie dochodzi do regresji już istniejącej choroby. Prawdziwie lecznicza dieta to dieta wegetariańska z ewentualnie niewielką ilością odtłuszczonego nabiału, zawierająca obfitość wysokobłonnikowych produktów roślinnych.
Powstaje pytanie: Czy taka dieta jest wskazana dla wszystkich dotkniętych miażdżycą? Odpowiedź brzmi: Jak najbardziej tak!
Tabela nr 1. Efekty eksperymentu dr. Ornisha po roku – ocena cholesterolu we krwi
GRUPA EKSPERYMENTALNA
spadek poziomu cholesterolu ogólnego 24% |
spadek poziomu cholesterolu LDL 37% |
Tabela nr 2. Efekty eksperymentu dr. Ornisha po roku – angiografia
GRUPA EKSPERYMENTALNA
regresja zwężenia miażdżycowego 82% badanych! |
zmniejszenie zwężenia światła naczyń 2,2–5,3% |
zwiększenie przepływu krwi przez naczynia 9–23% |
zmniejszenie częstości ataków bólu 91% |
zmniejszenie czasu trwania bólu 42% |
zmniejszenie intensywności bólu 28% |
GRUPA KONTROLNA
postęp choroby wieńcowej 100% badanych |
wzrost zwężenia światła naczyń 3% |
zmniejszenie przepływu krwi przez naczynia 9% |
wzrost częstości ataków bólu wieńcowego 165%! |
wzrost czasu trwania bólu 95% |
wzrost intensywności bólu 39% |
Rodzaj diety w badaniach dr. Ornisha:
• wszelkie produkty roślinne: warzywa, owoce, zboża, nasiona strączkowe, orzechy
• z produktów zwierzęcych: tylko białko jaja kurzego i odtłuszczone mleko lub jogurt
• 75% kalorii pochodzących z węglowodanów złożonych
• 15% kalorii pochodzących z białka
• najwyżej 5 mg cholesterolu
• tylko 10% kalorii pochodzących z tłuszczów
• zakaz spożywania napojów zawierających kofeinę
• ograniczenie spożycia alkoholu
• ilość spożywanych kalorii bez ograniczeń
Oczywiście trochę czasu potrzeba, aby przystosować się do nowego sposobu odżywiania. Jednak wystarczy najczęściej nie więcej jak kilka tygodni, aby całkowicie się zaadoptować.
Zwykle osoby przechodzące na dietę wegetariańską oceniają swój nowy jadłospis jako interesujący i smaczny i, co ciekawe, tracą apetyt na potrawy wcześniej spożywane, które niszczyły ich serce. A to, co najbardziej motywuje do przyjęcia takiego stylu życia to samopoczucie, które bardzo szybko się poprawia; ustępują bóle zamostkowe, wzrasta ogólna wydolność organizmu i jego tolerancja wysiłku, poprawia się nastrój, spada poziom cholesterolu, osoby chore twierdzą, że od wielu lat nie czuły się tak dobrze.
Lek. med. Grażyna Kuczek
Opracowano na podstawie: Nedley N., Blocked Arteries, Clean Them Out Naturally, Proof Positive: How to Reliably Combat Disease and Achieve Optimal Health through Nutrition and Lifestyle , 1998 Ludington A., Diehl H., Reversing Heart Diseases , Health Power, 2000.
