Menopauza jest jedynym tak ważnym wydarzeniem w życiu, które jest silnie związane z funkcjonowaniem nadnerczy.
U zdrowej kobiety, gdy jajniki zaprzestają produkcji estrogenu i progesteronu, pracę tę przejmują nadnercza, aby utrzymać zadowalającą równowagę hormonalną. Jeśli zachodząca w tym okresie zmiana nie przechodzi gładko, kobiety wchodzące w okres przejściowy narażone są na silne i często osłabiające uderzenia gorąca, suchość pochwy, depresję, utratę libido, postępującą osteoporozę, zaburzenia pamięci i problemy z utrzymaniem właściwego stężenia glukozy we krwi (hipoglikemia – niedobór glukozy – red.). Niewydolność nadnerczy może spowodować nadmierne lub przedwczesne dolegliwości okresu przekwitania, które stwarzają złudzenie, że hormonalna terapia zastępcza jest potrzebna. W rzeczywistości, łatwość, z jaką zachodzi ta przemiana, w dużym stopniu zależy od sprawności nadnerczy kobiety i jej ogólnego stanu zdrowia. Niestety, wiele kobiet wchodzi w okres menopauzy, mając poważnie nadwyrężone zasoby składników odżywczych, co powoduje, że nadnercza nie funkcjonują optymalnie.
Jak dochodzi do zaburzeń w działaniu nadnerczy?
Zaburzenia w działaniu nadnerczy najczęściej wywołane są przez stres – zarówno fizyczny, jak i emocjonalny. Chociaż niektóre reakcje stresowe są poza naszą bezpośrednią kontrolą, wiele z nich zależy od naszej diety i wybranego stylu życia. Na przykład, dieta bogata w rafinowane węglowodany – jak również palenie dużej ilości papierosów, używanie alkoholu i leków – obciąża nadnercza, powodując większe niż normalnie wydzielanie przez nie hormonów, co prowadzi w pewnym momencie do wyczerpania zasobów hormonów stresu. Spędzanie długich godzin przy świetle fluorescencyjnym, siedząca praca i niewiele albo brak aktywności fizycznej również pogarsza działanie nadnerczy.
Konwencjonalna medycyna klasyfikuje funkcjonowanie nadnerczy, wyróżniając działanie prawidłowe, obniżone (niedoczynność kory nadnerczy, znana również jako choroba Addisona) oraz podwyższone (zespół Cushinga, rzadkie zaburzenie spowodowane przez zbyt wysoką aktywność kory nadnerczy). Osoby, u których nadnercza działają w sposób nieprawidłowy, wpadają w jedną z tych dwóch skrajności (niedoczynność lub nadczynność) i są pozostawione bez żadnego medycznego rozwiązania dla swoich problemów zdrowotnych. Jeśli wstępne badanie przesiewowe nie wykaże niskiego lub wysokiego stężenia różnych hormonów sterydowych, przy redukcjonistycznym sposobie myślenia wielu lekarzy, niezależnie od objawów występujących u pacjentki, znaczy to, że nadnercza funkcjonują w normie. Jednakże badania wykazują, że działanie nadnerczy może być zaburzone na długo wcześniej, zanim dostępne testy laboratoryjne wykażą nieprawidłowości i że dzięki wspomaganiu działania nadnerczy negatywne objawy ustępują i uszczuplone zasoby hormonów – produkowanych przez ten organ – zostają uzupełnione.
Objawy osłabionego działania nadnerczy
Liczne objawy niedoczynności kory nadnerczy są często bagatelizowane przez lekarzy, wyjaśniane „nerwowością”, wymagającą recepty na środki przeciwdepresyjne, uspokajające lub zawierające estrogen. Jednak wiele z tych objawów powinno uświadomić zarówno lekarzowi, jak i pacjentce, że należy zbadać ich organiczne przyczyny za pomocą specjalnych testów (np. testu na tolerancję glukozy, testu prowokacji hormonami). Wyniki takich badań mogą umożliwić postawienie bardziej kompletnej diagnozy.
Niemożność skupienia się, nadmierne zmęczenie, nerwowość, drażliwość, depresja i niepokój są najbardziej powszechnymi objawami osłabionego funkcjonowania nadnerczy.
Progesteron jest jednym z najważniejszych hormonów wydzielanych przez nadnercza. Odgrywa on główną rolę w prawidłowym przebiegu menstruacji i menopauzy, budowaniu kości i utrzymaniu płodności. Wiele kobiet, które cierpią z powodu uderzeń gorąca, suchości pochwy, huśtawek nastroju i innych problemów związanych z menopauzą, często ma stosunkowo niskie stężenie progesteronu, co zwykle może zostać skorygowane poprzez znormalizowanie działania nadnerczy.
Wspomaganie czynności nadnerczy
Nadnercza wytwarzają te same hormony płciowe, które są produkowane w jajnikach. U zdrowych kobiet przed menopauzą istnieje równowaga pomiędzy wydzielaniem jajników i nadnerczy. Kiedy funkcjonowanie jajników zaczyna się zmieniać w okresie menopauzalnym, nadnercza zaczynają produkować więcej hormonów płciowych, niejako przejmując pałeczkę. Jeśli nadnercza pracują w sytuacji permanentnego stresu, mogą nie być zdolne do wytwarzania wystarczającej ilości hormonów, aby nadrobić osłabione działanie lub całkowity brak aktywności jajników. Dlatego prawidłowe funkcjonowanie nadnerczy może mieć decydujące znaczenie dla kobiet, które chcą zapobiec lub zmniejszyć dyskomfort, jaki pojawia się przed i w trakcie menopauzy.
Na szczęście, działanie nadnerczy można poprawić, poprzez zmianę diety w połączeniu ze zmianą trybu życia.
Dieta wspomagająca działanie nadnerczy
Unikaj pokarmów i napojów, które niepotrzebnie obciążają nadnercza, szczególnie alkoholu, kofeiny, tytoniu, dań smażonych, przetworzonych pokarmów, cukru i rafinowanych węglowodanów. Wysoki procent osób doświadczających negatywnych objawów jest uczulonych na gluten (pszenicę, orkisz, żyto, jęczmień i owies) oraz kazeinę (produkty mleczne) i dlatego wszystkich tych pokarmów należy unikać. Jeśli zaś, nie jest się na nic uczulonym, należy i tak jeść więcej świeżych owoców, zielonych warzyw liściastych, czosnku, cebuli, grzybów shiitake i maitake oraz roślin strączkowych.
Tryb życia przyjazny właściwemu działaniu nadnerczy
Stres emocjonalny i fizjologiczny stymuluje nadnercza do produkcji większej ilości adrenaliny, kortyzolu i hormonów płciowych, które mają zapewnić umysłowi i całemu organizmowi swego rodzaju ochronę i broń, aby mógł efektywnie poradzić sobie z każdym stresem, jaki napotyka dana osoba. Jeśli emocjonalny bądź psychologiczny stres utrzymuje się przez dłuższy czas lub staje się przewlekły, nadnercza nie nadążają z produkcją hormonów. Ludzie doświadczający tego zjawiska często mówią, że są „wypaleni”. Jeśli paliwo do pokonania stresu staje się niedostępne, jest to prawie tak, jakby jeździć samochodem bez benzyny czy ropy. I choć stres trwa nadal, człowiek nie ma już możliwości, by mu sprostać. Pojawia się depresja, przewlekłe zmęczenie, przewlekły ból i cała lista fizycznych i psychicznych objawów.
Najlepszym sposobem, aby pozwolić nadnerczom się zregenerować, jest usunięcie stresora lub stresorów. Prawdopodobnie nie zawsze jest to możliwe, jednak szkodliwe skutki stresu można przynajmniej znacząco złagodzić. Istnieje wiele sposobów na poprawę funkcjonowania nadnerczy za pomocą technik redukujących stres. Niektóre kobiety odkrywają, że pomaga im odpoczynek, czas wolny od pracy czy codziennie praktykowany aerobik. Innym przynosi korzyści modlitwa, psychoterapia, masaż czy jakieś połączenie powyższych technik. Zdrowsza dieta, suplementy odżywcze i ziołowe również pomagają redukować stres.
