Przed nami lato, miejmy nadzieję, że czeka nas co raz więcej ciepłych i upalnych dni. Częściej niż do tej pory będziemy sięgali po różnego rodzaju napoje by zaspokoić pragnienie. Jest to całkowicie naturalne zjawisko.
W normalnych bowiem warunkach przyjmowanie płynów regulowane jest przez dwa zasadnicze mechanizmy: ośrodek pragnienia znajdujący się w podwzgórzu (część mózgu), oraz układ hormonalny. Dzięki nim właśnie, w naszym organizmie ma miejsce stała kontrola wchłaniania i wydalania wody, która jest głównym składnikiem naszego ciała. Stanowi ona przeciętnie około 60-70% jego masy. Zawartość wody w organizmie człowieka maleje wraz z wiekiem: u noworodka stanowi 75-80 %, u rocznego dziecka około 60 %, u osoby dorosłej 55%, zaś u ludzi w podeszłym wieku 45-50%.
W środowisku wodnym zachodzą wszystkie procesy życiowe. Bez przesady można powiedzieć, że bez wody nie ma życia. Jedną z jej funkcji jest regulacja temperatury ciała. Poprzez krew ciepło rozprowadzane jest po organizmie, a w efekcie pocenia się i parowania wody z powierzchni skóry oraz jej wydychania w postaci pary wodnej, nadmiar ciepła może być usunięty. Jest to szczególnie istotne podczas upałów i wzmożonego wysiłku fizycznego, kiedy utrata wody może sięgać nawet 10-15 litrów. Straty te powinny być koniecznie uzupełnione, gdyż w przeciwnym razie dojść może do groźnego w skutkach odwodnienia organizmu, a niedobór przekraczający 20% prowadzić może nawet do śmierci.
Bez pożywienia jesteśmy w stanie przeżyć kilka tygodni, bez wody – w zależności od warunków otoczenia najwyżej 5-10 dni. Ile wody potrzebujemy? By prawidłowo funkcjonować, organizm dorosłego człowieka potrzebuje dziennie ok. 2-2.8 l wody, z czego 1.5 litra powinno być spożyte w formie płynów i 1 litr w formie pokarmów stałych.
Oprócz odpowiedniej ilości wypijanych płynów, bardzo ważny jest też sposób w jaki zaspokajamy pragnienie, oraz to, jaki rodzaj płynu pijemy.
Po pierwsze, aby właściwie ugasić pragnienie w upalny dzień, najlepiej postarać się, aby nie doprowadzać do stanu, w którym nasza chęć wypicia czegokolwiek sięgnie „zenitu”. Wówczas bowiem naturalną rzeczą jest to, iż jednorazowo, pijemy szybko i dużo. Choć subiektywnie odczuwamy miłą ulgę, to jednak nie jest to dobra forma uzupełniania płynów ustrojowych. W sytuacji nagłego zwiększania podaży płynów, mechanizmy regulacyjne powodują nasilenie wydalania ich z potem i moczem, dając efekt odwrotny do zamierzonego. Należy pić często, powoli i małymi łykami. Po drugie jedynym napojem, który prawidłowo i na dłuższy czas może zaspokoić pragnienie jest zwykła, naturalna, nie gazowana woda mineralna (jest to płyn izotoniczny w stosunku do krwi). Powinniśmy unikać słodkich napojów typu tonic, fanta, czy cola , a spożywanie ich należy traktować w kategorii „łakoci”, które mają wartość jedynie smakową. Soki warzywne i owocowe, choć bez wątpienia mają dużą wartość odżywczą, również nie są najlepszymi napojami do zaspokojenia silnego pragnienia. A zatem, kiedy nadejdą upały, po prostu miejmy zawsze przy sobie butelkę z woda mineralną i popijajmy ją przez cały dzień w niewielkich porcjach.
lek. med. Mariusz Słociak
