Radzenie sobie ze smutkiem we właściwy sposób nie jest czymś, co przychodzi ludziom naturalnie.
Nie rodzimy się z wiedzą, w jaki sposób radzić sobie ze stratą. Możemy nauczyć się, obserwując innych, jednak w sytuacji straty potrzeba ciężkiej pracy. Ustawienie złamanej kości może być trudnym zadaniem. Doprowadzenie do zrośnięcia się kości wymaga dużo czasu. Może również pojawić się olbrzymi ból. Proces radzenia sobie ze smutkiem może bardzo wzmocnić, nawet jeśli ci, którzy odczuwają żal, są bezsilni. Ludzie nie uświadamiają sobie, ile rzeczy mogą zrobić, aby pomóc samym sobie poradzić ze smutkiem. Niektórzy mówią, że z upływem czasu sytuacja musi się poprawić. Jednak stare powiedzenie mówiące o tym, że „czas leczy rany”, nie jest w 100% prawdą. Czas nie zawsze leczy rany, jednak radzenie sobie z nimi może z pewnością przynieść uzdrowienie. Czas potrzebny do całkowitego i pełnego uzdrowienia zależy od straty. W większości przypadków uzdrowienie następuje po 18 miesiącach lub szybciej. W przypadku straty ukochanego współmałżonka pełne emocjonalne uzdrowienie może zająć nawet do ośmiu lat. J. William Worder, autor kilku książek o tematyce radzenia sobie ze smutkiem oraz terapii, opisuje pięć zadań, jakie należy zrealizować, aby w odpowiedni sposób przezwyciężyć stratę.
Zadanie 1. Zaakceptuj rzeczywistość straty.
Pomocne może okazać się informowanie innych o stracie. Ważne jest również, aby mieć swój rytuał żałobny, taki jak na przykład pogrzeb, aby posunąć smutek oraz proces uzdrowienia do przodu. Mam przyjaciół, którzy nie chcieli iść na pogrzeb swoich bliskich, ponieważ nie chcieli stawić czoła stracie. Niektórzy sięgają po narkotyki, by uciec przed rzeczywistością. Często ludzie proszą mnie, by przepisać im Xanax, który wywołuje odrobinę szumu w głowie i sprawia, że człowiek czuje się tak silny, jakby w ogóle nie doszło do straty. Unikanie lub przepisanie leków opóźnia proces żałoby. Człowiek musi w końcu uporać się ze stratą, a im wcześniej się to stanie, tym lepiej.
Zadanie 2. Spróbuj poradzić sobie z bólem.
Ból jest nieuniknioną częścią straty, z nim po prostu trzeba sobie poradzić. Bądź szczery w uczuciach podczas tego procesu, jednak nie unikaj bólu, ponieważ to przedłuży proces emocjonalnego uzdrowienia. Pisanie w dzienniku lub pamiętniku na temat straty może pomóc. Najlepiej jest pisać jak dziennikarz, dokumentując wydarzenia dotyczące straty. Pewna kobieta, cierpiąca z powodu straty swojego 19-letniego syna, odnalazła uzdrowienie dzięki temu ćwiczeniu. Miała trudności w poradzeniu sobie z tą tragedią, ponieważ przez długi czas nie znała przyczyny śmierci syna. Potrzeba było czasu, aby zakończono sekcję zwłok i przekazano jej wyniki. Podejrzewano również morderstwo. Obok ciała nie znaleziono żadnej broni ani narkotyków, co tylko pogłębiło tajemnicę.
Matka wciąż myślała o sytuacji, kiedy znalazła swojego syna, o tym, jak wyglądał, o wyrazie jego twarzy oraz o wszystkich szczegółach dotyczących straty. Za każdym razem, kiedy przychodziła do mojego biura, miałem możliwość usłyszeć więcej szczegółów tego, co się stało. W końcu doszedłem do wniosku, że potrzebowała zapisywać wszystko i trzymać swoje zapiski w bezpiecznym miejscu, aby jeśli odczuje taką potrzebę, mogła do nich wrócić. To strach przed zapomnieniem o szczegółach dotyczących straty nie pozwalał jej uwolnić się od smutku przez wiele tygodni. Kiedy usiadła, aby zapisać wszystkie szczegóły, zajęło jej to mniej niż jeden dzień. Dopóki nie ukończyła tego niezwykle istotnego zadania, nie odczuła ulgi. Ponieważ zapisała potrzebne rzeczy, miała poczucie, że jest w stanie poukładać je w głowie. Potrafiła odłożyć je na bok i nie miała już potrzeby dłużej się zamartwiać.
W ramach procesu uzdrowienia ludzie, którzy przeżyli atak bombowy w Oklahoma City, mieli zapisywać w pamiętnikach swoje odczucia dotyczące straty. Wartość prowadzenia pamiętnika została udowodniona badaniami naukowymi. Potwierdziły one, że opisywanie smutku prowadzi do jego zmniejszenia. Inne czynniki ważne w czasie procesu radzenia sobie z bólem to dbanie o więzi społeczne. Ważne jest również, aby spać wystarczająco dużo, dobrze się odżywiać oraz ćwiczyć. Podczas gdy czynniki związane ze stylem życia są zawsze niezwykle istotne, należy tym bardziej zwracać na nie uwagę w okresie, kiedy doświadczamy straty. Jeśli porzucisz regularny tryb życia i zmienisz nawyki związane z odpoczynkiem, posiłkami lub aktywnością w czasie smutku, poczujesz konsekwencje o wiele szybciej.
Zadanie 3. Dostosuj się do zmienionego środowiska.
W tygodniach i miesiącach następujących po stracie ważne jest, aby nie podejmować ważnych i zmieniających życie decyzji, na ile to możliwe. Osoby, które poprzez śmierć lub rozwód straciły małżonka, potrzebują czasu, aby dojść do siebie. Nasze umysły zazwyczaj nie są tak bystre w sytuacji, kiedy radzimy sobie ze smutkiem. Utrudniają obiektywną ocenę argumentów „za” i „przeciw” przy podejmowaniu decyzji. Na tym etapie należy określić rolę, jaką dana osoba odgrywała w twoim życiu. Należy również dowiedzieć się, w jaki sposób nasze potrzeby mogą być teraz zaspokajane. Często zdarza się, że nie uda się spełnić ich w pełnym stopniu, a jeśli tak właśnie jest, należy sobie to uświadomić.
Zadanie 4. Emocjonalne przeniesienie straty.
Przeniesienie straty nie oznacza, że musisz o niej zapomnieć. To, co straciliśmy, było ważną częścią naszego życia – częścią, którą od czasu do czasu będziemy chcieli wspominać. Jednak kiedy ruszamy dalej, ważne jest, aby znaleźć nowe zainteresowania, nawet jeśli nadal lubimy poświęcać czas na stare czynności. Zapragniesz również stworzyć nowy plan oraz budować obecne oraz nowe więzi w czasie radzenia sobie ze stratą.
Zadanie 5. Otrząśnięcie się ze straty.
Strata jest oczywiście bardzo trudnym doświadczeniem, jednak nawet pośród cierni można znaleźć róże. Wielu ludzi, którzy zwyciężyli nowotwór lub przeszli przez trudny rozwód, patrzy na swoją stratę jako czas wielkiego osobistego lub duchowego wzrostu. Kiedy radzimy sobie ze stratą, nie wystarczy sama próba przetrwania. Należy uhonorować utraconą osobę, ideę lub rzecz, radząc sobie ze smutkiem. Trzeba przemyśleć to, czego się nauczyliśmy lub co zyskaliśmy dzięki stracie, oraz pozwolić, aby życie stało się jeszcze bardziej wartościowe. Biblia mówi: „A wiemy, że Bóg współdziała we wszystkim ku dobremu z tymi, którzy Boga miłują”. Wielokrotnie z naszej ludzkiej perspektywy trudno zobaczyć, że coś dobrego może wyniknąć z naszych przejść. Jednak choć nasz wzrok jest ograniczony, nadal możemy pocieszać się tym, że strata nie została zamierzona.
Dr Neil Nedley
