Jak sobie radzić z zaparciami?

Zaparcia to problem, który uprzykrza codzienność. Obecnie na zaparcia cierpi już co druga kobieta i co czwarty mężczyzna.

Najczęściej ich przyczyną jest zbyt mała ilość ruchu oraz źle zbilansowana dieta – uboga w błonnik i wodę. Problem może się nasilać i prowadzić do poważnych schorzeń. Nie należy więc go lekceważyć.

Dorosła, zdrowa osoba powinna wypróżniać się od 2 razy dziennie do 5-7 razy w tygodniu. Zdarzające się kilkudniowe odstępstwa od podanej powyższej normy nie są jeszcze powodem do niepokoju. Dopiero gdy wypróżnienie następuje rzadziej niż 3 razy w tygodniu, można w takim razie mówić o zaparciach. 

Zwykle potrzeba około 24 godzin, aby jedzenie przeszło przez cały układ trawienny; idealnie powinno to zajmować 12-18 godzin. Ponadto, jeśli się wysilasz lub jeśli odczuwasz jakikolwiek dyskomfort podczas wypróżniania, prawdopodobnie masz zatwardzenie. 

W przypadku większości osób zwiększenie ilości spożywanego błonnika oraz płynów rozwiązuje problem. Równie pomocne są regularne ćwiczenia fizyczne. Witamina C oraz magnez to dwa składniki odżywcze o naturalnym działaniu przeczyszczającym.

Gdzie szukać przyczyn zaparcia?

Najczęściej źródłem kłopotów jest nieregularne i nieprawidłowe odżywianie, zbyt mała ilość wody w pożywieniu, brak ruchu, powstrzymywanie się od wypróżnienia oraz zbyt częste stosowanie leków rozluźniających. W zależności od przyczyny problemy z wypróżnieniem dzielimy na:

• zaparcia nawykowe – ich przyczyna tkwi w naszej psychice, nieregularnym trybie życia, codziennym porannym pośpiechu lub niechęci do korzystania z publicznych toalet;

• zaparcia czynnościowe, które są spowodowane zaburzeniami funkcji jelit. Nie jest to niebezpieczne schorzenie, ale istotnie utrudnia życie. Przyczyną jest zła dieta lub regularne przyjmowanie leków, np. silnych środków przeciwbólowych, nasercowych i stosowanych w chorobach nerek;

• zaparcia spowodowane chorobami przewodu pokarmowego lub anomaliami w jego budowie – często towarzyszą schorzeniom neurologicznym, niedoczynności tarczycy, chorobom przemiany materii oraz mięśni.

Środki przeczyszczające – brać czy nie brać?

Lekarze twierdzą, że wojnę z zaparciami najlepiej zaczynać od najprostszych, naturalnych środków pobudzających do intensywniejszej pracy jelita, takich jak:

• suszone śliwki,
• rodzynki,
• daktyle,
• figi,
• nasiona lnu,
• słonecznika.

Niecierpliwi sięgają po gotowe środki przeczyszczające. Na początku są one bardzo skuteczne, ale ich długie stosowanie przyzwyczaja organizm do takiego wspomagania. Gdy stale się ich używa, organizm traci zdolność samodzielnego wypróżniania się. Jednak to nie koniec problemów. Większość środków przeczyszczających zawiera substancje syntetyczne, które mogą niekorzystnie działać na przewód pokarmowy. Kilka tabletek nie uczyni nam nic złego, ale nadużywanie takich środków może być przyczyną biegunki z przedawkowania, reakcji alergicznej, zaburzeń wchłaniania, a nawet zapalenia jelita grubego.

[the_ad id=”4056″]

Zaparcia i choroby

Nagła zmiana rytmu wypróżnień może być objawem niektórych chorób, również takich, których opóźnione rozpoznanie jest groźne. Zaparcia mogą występować podczas niedokrwienia jelit, niedrożności przewodu pokarmowego, raka jelita grubego lub zwężenia powstałego w przebiegu zapalenia chorób jelit. Uchyłki jelita grubego oraz żylaki odbytu (hemoroidy) także sprzyjają powstawaniu zaparć. Trudności z wypróżnianiem mogą występować w chorobach neurologicznych, m.in. obwodowego i ośrodkowego układu nerwowego (np. neuropatia cukrzycowa, choroby naczyniowe mózgu, choroba Parkinsona), endokrynologicznych (np. niedoczynności czy nadczynności tarczycy), metabolicznych (mocznica), tkanki łącznej (np. twardzina układowa), a także depresji. Powodem zaparć mogą być także przyjmowane leki, m.in. preparaty żelaza, wapnia, glinu, środki znieczulające, przeciwbólowe, przeciwdepresyjne, przeciwdrgawkowe, stosowane w chorobie Parkinsona, opioidy (należące do silnych leków przecibólowych), doustne środki antykoncepcyjne, a także środki stosowane przy nadciśnieniu.

Domowe sposoby na zaparcia nawykowe u dzieci i dorosłych

1. Szklanka przegotowanej wody

Warto sprowokować wypróżnienie poprzez wypicie szklanki przegotowanej wody rano, na czczo.

2. Kompot z suszonych śliwek

W tradycyjnej medycynie ludowej na zaparcia nawykowe stosuje się kompot z rozgotowanych lub rozmoczonych śliwek suszonych. Suszone śliwki zawierają 7 razy więcej błonnika niż śliwki surowe (aż 10 g w 100 g), dzięki czemu skuteczniej regulują perystaltykę jelit. Błonnik zawarty w śliwkach (pektyny) wędruje przez cały przewód pokarmowy w stanie praktycznie niezmienionym i wchłania wodę, przez co zwiększa objętość masy kałowej i przyspiesza jego wypróżnianie.

3. Siemię lniane

Lecytyna znajdująca się w nasionach siemienia lnianego nie tylko wzmaga perystaltykę jelit, lecz także np. zmniejsza stężenie cholesterolu we krwi. Wystarczy wsypać 2-3 łyżki zmielonego siemienia lnianego do szklanki z ciepłą wodą i pozostawić na 2-3 godziny. Wypicie tak przygotowanego napoju przed snem gwarantuje wypróżnienie następnego ranka.

4. Buraki

Buraki warto jeść nie tylko w przypadku przewlekłych zaparć, lecz także wzdęć, uczucia pełności lub kiedy dokuczają nam skurcze jelit. Aby skutecznie pozbyć się nawyku wstrzymywania, warto regularnie spożywać na czczo sałatkę ze startego buraka połączonego z łyżeczką mielonego kminku, łyżeczką oleju oraz szczyptą soli. Tak przygotowaną sałatkę należy jeść na czczo. Po kilku dniach częstotliwość wypróżnień powinna się zwiększyć.

5. Zioła

Rumianek, kminek, arcydzięgiel, ostropest plamisty, melisa, mięta, glistnik, lukrecja i ubiorek gorzki to zioła, które m.in. regulują napięcie mięśni przewodu pokarmowego. Napary z ziół należy pić co 2-3 dni na czczo. WAŻNE! naparów nie można przyjmować zbyt długo, ponieważ organizm może się szybko przyzwyczaić do ziół, a przez to rozleniwić i rozregulować układ pokarmowy.

6. Dieta bogatoresztkowa

Najlepszym sposobem na przewlekłe zaparcia jest dieta zawierająca zwiększoną ilość nie trawionego w przewodzie pokarmowym błonnika (np. pektyn). Przyjmuje się, że zdrowy człowiek powinien przyjmować ok. 30-40 gramów błonnika dziennie. Dieta bogatoresztkowa charakteryzuje się zwiększoną ilością błonnika (50-70 gramów dziennie).