Najnowsze badania dotyczące witaminy B12 spowodowały konieczność nowego spojrzenia na wiele aspektów dotyczących tej witaminy. Chodzi przede wszystkim o zapotrzebowanie i zalecane dawki oraz kryteria, zapobieganie i leczenie niedoborów.
Witamina B12 zwana kobalaminą jest unikatowa z kilku względów. Jej struktura chemiczna jest największą z wszystkich witamin. Jako jedyna z wszystkich witamin, zawiera ona minerał kobalt. Witamina ta jest produkowana tylko przez mikroorganizmy, takie jak bakterie. Witamina B12 potrzebna jest między innymi do wytwarzania kwasów nukleinowych (DNA), syntezy mieliny (osłonka włókien nerwowych), produkcji ciałek krwi, czy syntezy energii.
Niedobór witaminy B12 jest jednym z najbardziej rozpowszechnionych niedoborów związków odżywczych na świecie. Istnieją dwie główne przyczyny niedoboru: niedostateczne spożycie i niedostateczna absorpcja. Naturalnie witamina B12 znajduje się tylko w mięsie i innych produktach zwierzęcych. Natomiast produkty roślinne jej nie zawierają chyba, że dany produkt został wzbogacony tą witaminą. Z tego powodu wegetarianie i osoby, które spożywają stosunkowo niedużą ilość mięsa i innych produktów zwierzęcych narażone są na jej niedobór. Niedobór może również powstać u osób w okresie wzmożonego zapotrzebowania na tę witaminę (np. kobiet w ciąży). Niedobór wskutek niedostatecznego wchłaniania występuje u osób starszych, u osób po operacji układu pokarmowego, u osób z zaburzeniami gastrycznymi, u osób używających metforminę i inne leki taki jak np. na nadkwasotę, u osób z problemami tarczycy oraz u kobiet stosujących doustne środki antykoncepcyjne.
Niedobór Witaminy B12 wśród wegetarian zależy od rodzaju spożywanej diety. Prawie wszystkie badania, w których zmierzono poziom witaminy B12 wśród wegetarian wykazały, że weganie mieli poziom najniższy. Zarówno weganie jak i lakto-owo-wegetarianie mieli poziom niższy niż osoby jedzące mięso. Na bazie tych badań można wywnioskować, że przynajmniej 50 do 60 procent lakto- owo-wegetarian ma niedobór, a w przypadku wegan niedobór sięga 70 – 90 procent. Wśród wegetarian kobiety w ciąży oraz osoby starsze miały największe niedobory.
Niedobór u osób starszych jest wynikiem niedostatecznej absorpcji. Szacuje sie, że około 20 do 40 procent osób powyżej 65 roku życia ma niedobór tej witaminy. Ryzyko zwiększa się z wiekiem a także u osób, które biorą leki na nadkwasotę. Dlatego zaleca się, żeby osoby po 50-tym roku życia przyjmowały suplementy witaminy B12 niezależnie od diety. Osoby z niedoborem witaminy B12 są często źle zdiagnozowane. Najczęściej dotyczy to osób z demencją, stwardnieniem rozsianym, neuropatią cukrzycową, autyzmem, chorobą Wilsona oraz z rzadkimi postaciami degeneracji neuronalnej. W tych przypadkach postęp w manifestacji objawów może doprowadzić do niepełnosprawności, a nawet śmierci.
Objawy niedoboru witaminy B12 można podzielić na kilka kategorii: neurologiczne, psychiatryczne, ustne (dotyczące jamy ustnej), dermatologiczne, hematologiczne oraz objawy rzadkie. Wybrane objawy z poszczególnych kategorii wymienione są w tabeli 1. Dodatkowo poważne objawy mogą dotyczyć płodności i ciąży. Są to wady wrodzone takie jak np. spodziectwo (wada cewki nerwowej) czy wady cewy nerwowej (np. rozszczep kręgosłupa, bezmózgowie). Chociaż u wielu osób z niedoborem witaminy B12 objawy nie manifestują się klinicznie (z tego powodu naukowcy nazywają ten stan bezobjawowym biochemicznym niedoborem), nie oznacza to, że objawy są nieobecne. Nie wszystkie objawy niedoboru ujawniają się w sposób możliwy do oceny klinicznej. Przykładowo niedobór witaminy B12 jest czynnikiem ryzyka niskiej gęstości kości i wzrostu ryzyka złamań. Podobnie, niedobór tej witaminy jest związany z ubytkiem słuchu jak również z ryzykiem rozwoju chorób układu sercowo-naczyniowego, a w szczególności ryzyka udaru mózgu. U kobiet w ciąży może również uniemożliwić donoszenie ciąży. Najczęstsze przypadki niedoboru witaminy B12 występują u niemowląt i małych dzieci. Opublikowano wiele przypadków niedoboru witaminy B12 u dzieci urodzonych przez matki wegetarianki oraz matki weganki karmionych dietą wegetariańską lub wegańską. Niemowlęta i małe dzieci diagnozowane są często z opóźnieniem i uszkodzeniem układu nerwowego. Dzieci bywają zdiagnozowane tak późno, że zdążyły się u nich rozwinąć objawy do tego stopnia, że w wieku 1, 1.5 i 2 lat nie są w stanie samodzielnie siedzieć, jeść , a nawet się uśmiechać – mogą też mieć poważny niedobór masy ciała, wzrostu i obwodu głowy. Są nawet opisane zgony niemowląt karmionych urodzonych i karmionych przez matki wegetarianki i weganki z niedoborem witaminy B12.
Zanim pojawią się poważne objawy niedoboru witaminy B12 pojawiają się delikatne lub niespecyficzne objawy takie jak: zmęczenie, drażliwość, senność, problemy z koncentracją, bóle nóg, stany obniżenia nastroju, depresja. Każda osoba z takimi objawami powinna być diagnozowana w kierunku ewentualnego niedoboru witaminy B12. Ważne jest, aby mieć świadomość, że niedobór witaminy B12 rozwija się stopniowo. Wyróżniamy 5 faz rozwoju niedoboru:
1) niewłaściwa podaż witaminy B12,
2) niedobór komórkowy witaminy B12,
3) nieprawidłowe poziomy biochemiczne,
4) rozwój objawów łagodnych takich jak zmęczenie i drażliwość,
5) rozwój poważnych objawów neurologicznych.
Zazwyczaj zanim pojawią się objawy kliniczne osoba jest wiele miesięcy w stanie niedoboru witaminy B12. Ten fakt zwraca uwagę na konieczność profilaktyki, aby nie dopuścić do niedoborów. Istniej kilka sposobów oceny niedoboru witaminy B12. Jest to badanie poziomu witaminy B12holotranskobalaminy II i homocysteiny w osoczu krwi żylnej, badanie poziomu kwasu metylmalonowego w osoczu lub w moczu oraz ocena wielkości krwinki czerwonej (MCV) w morfologii krwi żylnej. Holotranscobalamina II i kwas methymalonowy dają najbardziej dokładny obraz w kontekścię ewentualnych niedoborów witaminy B12. Ważne jest też, aby zwrócić uwagę na normę witaminy B12 w osoczu. Do tej pory funkcjonowało przekonanie, że poziom 148 to 780 pmol/L jest prawidłowy.
Jednak zaobserwowano objawy niedoboru witaminy B12 przy poziomie 300 pmol/L, a nawet wyższym. Dlatego poziom witaminy B12 w osoczu powinien być wyższy od 400 pmol/L, a nawet 542 pg/ml). Obecnie też zaleca się, aby sprawdzić co najmniej dwa biochemiczne markery witaminy B12 w celu przeprowadzenia właściwej diagnozy np. poziom witaminy B12 oraz poziom homocysteiny.
Mięso i inne produkty zwierzęce zawierają witaminę B12. Jednak ponieważ ich niekorzystny wpływ na rozwój wielu poważnych przewlekłych problemów zdrowotnych takich jak choroby serca, nowotwory, cukrzyca, choroba Alzheimera najlepiej unikać spożywania tych produktów. Niektóre produkty roślinne są wzbogacane witaminą B12. Jednak istnieje niebezpieczeństwo, że spożywanie tych produktów nie dostarczy wystarczającej ilości witaminy B12. Najbardziej bezpiecznym sposobem zapobiegania niedoborom witaminy B12 jest suplementacja. 250mcg dziennie jest wystarczająca dawką dla większości dorosłych. Osoby w starszym wieku powinny spożywać większą dawkę np. 500 mcg. Dzieci powinny zażywać mniejsze dawki 5-25 mcg dziennie w zależności od wieku. W przypadku głębokiego niedoboru należy zastosować duże dawki w iniekcjach domięśniowych zgodnie z zaleceniami lekarza.
Dr Roman Pawlak jest profesorem dietetyki na East Carolina University w Stanach Zjednoczonych.
Jest autorem szeregu badań naukowych opublikowanych w amerykańskich i międzynarodowych pismach naukowych. Spośród książek jego autorstwa dotychczas ukazały się w języku polskim tytuły: „W obronie wegetarianizmu”, „Zdrowe odżywianie bez tajemnic”, „Zatrzymaj młodość”, „Jestem mamą, jestem wegetarianką” oraz „Sposób na cukrzycę” oraz najnowsza publikacja: Witamina B12!
Witamina B12
Niniejsza publikacja wyjaśnia, kto i dlaczego może być narażony na niedobór witaminy B12, oraz opisuje zarówno częste, jak i rzadkie jego objawy, a także możliwości leczenia. Zawarta w niej wiedza, zdobyta przez autora dzięki jego pracy naukowej oraz praktyce medycznej, może okazać się zbawienna dla wielu osób.
Wilma!
Proszę Cię, powiedz w jakiej dawcę i czy codziennie, Twoja córka otrzymuje te zastrzyki z Wit. b12
Najlepiej zadzwoń do mnie, bardzo proszę, bo już nie wiem co msm robić, gdzie iść itd🥲
Mój numer i tak wszyscy znają, bo dziennie mam kilku nieznajomych na linii…
Tu mój nr tel 519597328
Anna M. – moje pełne poparcie. Jestem wegeterianinem od ponad 20 lat. I jest ok. Jeśli ktoś ma niedobory sugeruję spirulinę (tylko raczej nie chińską).
Tak, najwyraźniej Stwórca, tworząc nasze PERFEKCYJNIE zaprojektowane ciało, zapomniał o B12 …
Tak się przynajmniej wydaje producentom sztucznych witamin. Kupujcie, kupujcie, kupujcie !!!
Teraz przykład
Całe źycie słyszałam, że jedynie słusznym źródłem żelaza jest mięso (z zabitych zwierząt ). Więc jadłam. Kotlety, tatary, zrazy, wątróbki i wątroby, wędliny. Z zabitych zwierząt.
Kiedy osiagnęłam punkt krytyczny w mojej ANEMII lekarz zaproponował serię bolesnych ZASTRZYKÓW z ŻELAZA, tabletki oczywiście też. Wzmogłam też jedzenie mięsa. Nic nie pomagało. Wyniki laboratoryjne świadczyły wciąż o głębokiej anemii.
Za radą mądrej laborantki (niestety żaden lekarz na to nie wpadł) oglądającej przez kilka miesięcy moje wyniki krwi zaczęłam jeść ⤵
💚duźo warzyw zielonych + kwaśne owoce (wit. C sprzyjająca wchłanianiu żelaza )
🐴całkowicie zrezygnowałam z jedzenia mięsa.
📈wyniki krwi już po miesiącu poszybowały w górę !
👑Do dzisiaj jestem idealnie zdrowa. Minęło 12 lat… Jestem szczęśliwą i zdrową weganką (tak, nabiał też usunęłam z mojej kuchni).
Najwyraźniej ŻELAZO ROŚLINNE jest dla mnie cudownie PRZYSWAJALNE (czego nie mogłam powiedzieć o żelazie z zabitych zwierząt ).
Domyślam się, że z B12 jest tak samo. Z D3 także. Mają mocną reklamę. Ludzie kupują.
Po prostu NIE WIERZĘ już, że TWÓRCA naszego PERFEKCYJNIE zaprojektowanego ciała o CZYMKOLWIEK ZAPOMNIAŁ …💖
Suplementacja 500 mcg dziennie Ile to jest mikrogramów?
tak jak podano: 500. 🙂
bardzo dziękuję za taka informacje o córce ,może wielu z nas przekona to do zbadania Witaminy B12; skierowanie musi wystawić lekarz specjalista to ważne pozdrawiam
JAKE SA OBJAWY NADMIARU WIT B12,CZY JEST TO NIEBEZPIECZNE
” Najbardziej bezpiecznym sposobem zapobiegania niedoborom witaminy B12 jest suplementacja. ” To zdanie przekreśla wiarygodność artykułu:(
Mnie dodatkowo obniżył się poziom witaminy B12 i prawie oślepłam od przerażającej liczby błędów w tekście.
Moja 29 letnia corka, atrakcyjna, wyksztalcona panna nagle straciła radość i siły do życia,
Brak energii, płaczliwość, wybuchy agresji zmusiły ją do zaniechania pracy zawodowej, podjęcia terapii.
Pod moją namową zbadala krew m.in. na poziom witaminy B12. Jej wynik był grubo niższy od dolnej granicy. Od 3 miesięcy dostaje witaminę B12 w zastrzykach. Znowu jest jak dawniej. Energiczna, zorganizowana, planuje dzialania.
Jestem szczęśliwa! Mam nadzieję ze to bylo to! Jej sposób odżywiania zawsze budził moj niepokój: mało lub prawie 0 mięsa, nieregularne posiłki….